Hazırlayan: Av. Nihal Çavuş Bal
COVID-19 SEBEBİYLE YARGI ALANINDAKİ HAK KAYIPLARININ ÖNLENMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER
Covid-19 önlemleri kapsamında öncelikle 21/03/2020 tarihli ve 2279 sayılı İcra ve İflas Takiplerinin Durdurulması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı (Kısaca “Cumhurbaşkanı Kararı” olarak anılacaktır) 22/03/2020 tarihli ve 31076 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş, buna göre Cumhurbaşkanı Kararı’nın yürürlük tarihi olan 22/03/2020 tarihinden 30/04/2020 tarihine kadar nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere, yurt genelinde yürütülmekte olan tüm icra ve iflas takiplerinin durdurulmasına ve bu çerçevede taraf ve takip işlemlerinin yapılmamasına, yeni icra ve iflas taleplerinin alınmamasına ve ihtiyati haciz kararlarının icra ve infaz edilmemesine karar verilmiştir.
Cumhurbaşkanı Kararı’nın akabinde, Covid-19 salgın hastalığı sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önüne geçilebilmesi amacıyla sürelerin 30/04/2020 tarihine kadar geçici olarak durdurulmasına yönelik daha geniş kapsamlı bir düzenleme getiren 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un Geçici 1’inci maddesi, 26/03/2020 tarihli ve 31080 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Buna göre;
- Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler;
- 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler ve
- Arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler
13/03/2020 (bu tarih dahil) tarihinden 30/04/2020 tarihine kadar;
- 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler;
- Nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler ise
22/03/2020 (bu tarih dahil) tarihinden 30/04/2020 tarihine kadar
geçici olarak durulmuştur.
Geçici 1’inci maddenin devamında anılan sürelerin durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlayacağı, durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan sürelerin, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılacağı belirtilerek duran sürelerin tekrar nasıl işleyeceği de düzenlenmiştir. Ayrıca salgının devam etmesi durumunda Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilecek ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilecektir. Bu doğrultuda, Cumhurbaşkanı tarafından durma süresi uzatılmadığı takdirde duran süreler 30/04/2020 tarihini takip eden 01/05/2020 Cuma günü itibariyle başlayacak, bitimine on beş gün ve daha az süre kalmış olan süreler 01/05/2020 tarihinden itibaren on beş gün uzamış sayılacak ve böylece yeni sona erme tarihi 15/05/2020 olacaktır.
Kanun’un Geçici 1’inci madde kapsamında olmayan ve işlemeye devam edecek süreler ise;
- Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri,
- 5271 sayılı Kanunda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler,
- 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler
olarak belirlenmiştir.
Maddede hak kaybının önlenmesi amacıyla 2004 sayılı Kanun ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlar kapsamında bir takım koruyucu düzenlemeler de getirilmiştir. Buna göre; icra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün durma süresi içinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verilecek, bu durumda satış ilanının sadece elektronik ortamda yapılacak ve ilan için ücret alınmayacaktır. Yine durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilecek ve taraflardan biri, diğer tarafın lehine olan yapılmasını işlemlerin talep edebilecektir. Örneğin alacağını tahsil eden alacaklı borçlunun malvarlığı üzerindeki haczin kaldırılmasını isteyebilecektir. Maddede ayrıca konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçlarının durma süresince devam edeceği ve İcra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirlerin alınacağı düzenlenmiştir.
Son olarak, durma süresince duruşmaların ve müzakerelerin ertelenmesi de dâhil olmak üzere alınması gereken diğer tüm tedbirler ile buna ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi ilgilisine göre Yargıtay ve Danıştay bakımından ilgili Başkanlar Kurulu’na, ilk derece adli ve idari yargı mercileri ile bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri bakımından Hâkimler ve Savcılar Kurulu’na ve adalet hizmetleri bakımından Adalet Bakanlığı’na verilmiştir.
Konuyla ilgili diğer sorularınız için bizlerle her zaman iletişime geçebilirsiniz.
E-posta: [email protected]